ANAÇ: Bağcılıkta anaç deyince; filokseraya karşı dayanıklı olan, toprak yapıları ve üzerindeki çeşide göre performans farklılığı gösteren Amerika kökenli asma çeşidi anlaşılmaktadır. Ülkemizde yaygın olarak 8-10 çeşit amerikan asma anacı kullanılmaktadır. Anaç seçimine bir çok faktör etki etmektedir. Bunlar; toprakta bulunan kireç miktarı, toprak tuzluluğu, sulamanın yapılıp yapılmayacağı, terbiye sistemi, yetiştirilecek üzümün çeşidi (özellikle sofralık, kurutmalık veya şaraplık olması) Ülkemizde anaç tavsiyesine yönelik toprak tahlilleri bazı resmi kurumlarca yapılabilmektedir. İlimizde olması nedeniyle Manisa Bağcılık Araştırma Enstitüsü ve Manisa Tarım İl Müdürlüğü Vali Ecemiş Lab. bunlardan sadece ikisidir. Ülkemizde yaygın olarak kullanılan anaçlar: 5 BB, 41 B, 99 R, 110 R, 1613 C, 1616 C, 1103 Paulsen
ÇEŞİT
Ürününü alacağımız, çoğu zaman anaç üzerine aşılı fakat bazen kendi kökleri üzerinde de yetiştirilebilen, çeşitli renkleri bulunan, çekirdekli ve çekirdeksiz olabilen, insan sağlığına son derece faydalı bir meyvedir. Dalından koparılıp hemen yenilebildiği gibi sanayi için de hammadde olabilmektedir. Ülkemizde 1200’ün üzerinde çeşit bulunmakla birlikte bunların ancak 75-100 tanesi standartlarımıza girebilmiştir. Ayrıca son yıllarda ülkemize yabancı çeşitler de girmektedir.
Kullanım amacına göre üzüm çeşitleri genel olarak 3 sınıfa ayrılmaktadır.
1. Sofralık 2. Kurutmalık 3. Şaraplık ve şıralık
Renklerine göre ise üzüm çeşitleri ikiye ayrılmaktadır. 1. Beyaz üzümler 2. Renkli üzümler (siyah, mor, pembe,..)
Çeşit seçimine etki eden bir çok faktör olmakla birlikte genelde aşağıdaki sıralamaya göre çeşit tercihi yapılabilmektedir.
1. Kullanım amacı (sofralık, kurutmalık veya şaraplık-şıralık)
2. Renk (beyaz veya renkli)
3. Pazar durumumuz (üzümü nasıl satabileceğim)
4. Bağınızı kuracağınız yer (İklim ve toprak yapısı, yer ve yöney, sulama durumu, alıcılara yakınlık, pazar istekleri, kurulacak alan miktarı )
Ülkemizde yaygın olarak kullanılan bazı üzüm çeşitleri
SOFRALIK ÇEŞİTLER | ŞARAPLIK ÇEŞİTLER | KURUTMALIK ÇEŞİTLER |
Çavuş | Alicante Bouschet | Besni |
İtalya | Boğazkere | Rumi |
Müşküle | Cabarnet Sauvignon | Sultani Çekirdeksiz |
Razakı | Carignane | Yuvarlak Çekirdeksiz |
Tahannebi | Emir | |
Alphonse Lavellé | Kalecik Karası | |
Cardinal | Merlot | |
Kadın Parmağı | Narince | |
Karagevrek | Öküzgözü | |
Pembe Gemre | Pinot Noir | |
Siyah Gemre | Syrah |
* Çeşit ve anaç seçiminde mutlaka teknik elemanlardan yardım almanız önerilir
TERBİYE SİSTEMİ Ürününü alacağımız asmanın sıra arası ve sıra üzeri mesafesi, gövdenin yüksekliği, budanan sürgünlerde kalan göz sayısı, sürgünlerin sayısı, sürgünlerin bağlanma şekilleri veya serbest halde bırakılmaları terbiye sistemlerini oluşturur. Üzüm çeşitleri budama isteklerine göre farklı terbiye sistemlerine ihtiyaç duyarlar. Ara sistemler her zaman bulunmakla birlikte genel olarak; Kısa budama isteyen çeşitler: Goble, Kordon, Çardak şeklinde Uzun veya karışık budama isteyen çeşitler : T, Y, U, V, Çardak şeklinde terbiye edilir. Son yıllarda sofralık üzüm yetiştiriciliğinde Çardak şeklinde terbiye ön plana çıkmaktadır. Son yıllarda sofralık üzüm yetiştiriciliğinde asmalar daha yukarı, şaraplık üzüm ve salamuralık yaprak yetiştiriciliğinde asmalar daha sık, kurutmalık üzüm yetiştiriciliğinde ise asma tacının daha geniş olması yönünde bir eğilim vardır.
DİKİM SIKLIĞI
Asmalara verilecek olan sıra arası ve sıra üzeri mesafeyi ifade eder. Dikim sıklığına etki eden bir çok faktör bulunmaktadır. Son yıllarda sofralık üzümlerde 2,8 m x 1,8 m; Kurutmalık üzümlerde 3 m x 2 m; şaraplık ve şıralık üzümlerde ise 2,5 m x 1,5 m mesafe kullanılabilmektedir. Sıra arası ve sıra üzeri mesafeye göre 1 dekar arazi için gerekli olan fidan ve direk sayısı için
TÜPLÜ FİDAN DİKİMİ
Ø Tüplü fidanlarınızı 15 Mayıs -30 Temmuz tarihleri arasında dikebilirsiniz.
Ø Fidan üreticisinden alınan fidanlar kapalı kasaya sahip bir araçla ve fazla hızlı gitmeden, zaman zaman mola vererek ve kasadaki fidanları gölge bir yerde havalandırarak nakledilmelidir.
Ø Dikimler sabah veya akşam serinliğinde ve de fazla rüzgarlı olmayan bir günde yapılmalıdır.
Ø Tüplü fidanlarda taşımalar mutlaka plastikten tutarak yapılmalıdır. Kesinlikle anaçtan veya çeşitten tutulmamalıdır. Çünkü tüpün ağırlığı ile ince kökler zarar görür.
Ø Dikimden bir gün önce fidanlar tüplerde iken sulanmalıdır (toprağın dağılmasını önlemek için)
Ø Sıraların düzgün olması için ilk dikim çukuru ile son dikim çukuru iki nokta kabul edilip ip çekilmeli ve sıradaki bütün çukurların merkezi bu iple kesişmelidir. Çukurlarda kaymalar varsa eğer (büyük bir ihtimalle vardır) bel yardımı ile çukurlar yenilenmelidir.
Ø Tüplü fidanlar çukurların yanlarına dağıtılır.
Ø Keskin bir bıçakla (eğer tüpler plastik ise) 0,3 mm derinlikte tüpler yandan kesilir veya katlanma yerlerinden elle yırtılır.
Ø Fidanlar bebek gibi toprağından tutularak çukurun merkezine konur (daha önce gerdirilmiş olan ipe değmemelidir. Yoksa sıralar bombeli olur)
Ø Fidanın çevresi toprakla doldurulur (kesinlikle bastırma yapılamamalıdır). Fidan çevresi çanak yapılarak su ile doldurulur. Su aşağılara kadar süzüldükten sonra çukur tamamen doldurulur. Daha önce konulan herek hemen fidanın yanına çakılarak taze sürgünler hereğe bağlanır.
Ø Hava şartlarına göre 10-15 günde bir fidanlar sulanmalıdır.
AÇIK KÖKLÜ FİDAN DİKİMİ
Açık köklü fidanlar iklime göre yaprak dökümünde gözlerin uyanacağı döneme kadar dikilebilir. Hatta fidanlar uygun koşullarda depolanabiliyorsa dikim haziran ayında bile gerçekleştirilebilir.
Ø Dikimden bir gün önce fidanlar su içerisinde bekletilerek kaybettikleri suyu almaları sağlanır.
Ø Açık köklü fidanlar dikilmeden önce mutlaka dikim budaması yapılmalıdır. Yani anaç gövdesinde bulunan kökler tamamen, dip kökler ise 5 cm kalacak şekilde kesilmelidir. Köklerde yaralanma gibi yerler dipten çıkarılmalıdır. İyi gelişmiş sürgün ise 2 gözden kesilmelidir. İSTENİLDİĞİ TAKTİRDE BUNLAR İŞLETMEMİZ TARAFINDAN YAPILMAKTADIR.
Ø Fidanlar dikimin gerçekleşeceği zamana kadar nemli bezde bekletilir.
Ø Sıraların düzgün olması için ilk dikim çukuru ile son dikim çukuru iki nokta kabul edilip ip çekilmeli ve sıradaki bütün çukurların merkezi bu iple kesişmelidir. Çukurlarda kaymalar varsa eğer (büyük bir ihtimalle vardır) bel yardımı ile çukurlar yenilenmelidir.
Ø Fidanlar fazla bekletilmeden dikilecekse eğer çukurların içerisine bırakılabilir.
Ø Fidanlar dikim çukurlarının merkezine gelecek ve aşı noktaları 5 cm toprak üzerinde kalacak şekilde dikilmelidir.
Ø Çukur yarıya kadar toprakla doldurulduktan sonra can suyu verilir.
Ø Suyunu çeken çukurlar toprakla doldurulur ve fidanların yanına herek çakılır.
Ø Fidanları dış etkenlerden korumak için 5-6 cm yüksekliğinde ince kumla kümbet yapılır.
Ø Baharda sürgünler 8-10 cm olunca kümbetler dağıtılır.